🔹 Đại cương – Định nghĩa
“Đau đầu do cổ” là một dạng đau đầu có nguyên nhân từ cấu trúc vùng cổ như cơ, khớp hoặc dây thần kinh. Loại đau này có thể bắt đầu từ gáy, lan lên đầu, thường kèm theo cứng cổ hoặc hạn chế vận động.
🔹 Nguyên nhân
Các yếu tố thường gây đau đầu do cổ bao gồm:
- Tư thế sai khi ngồi lâu, cúi đầu nhiều (dùng điện thoại, máy tính)
- Thoái hóa khớp cổ, thoát vị đĩa đệm cổ
- Căng cơ, gồng cơ vùng cổ – vai – gáy kéo dài
- Sau chấn thương như va đập, tai nạn (whiplash)
🔹 Triệu chứng
- Đau vùng sau đầu (chẩm), có thể lan lên trán hoặc ra phía trước đầu
- Đau một bên, thường không đập theo nhịp mạch
- Tăng đau khi xoay đầu, cúi ngửa cổ
- Cứng cổ, có cảm giác mỏi vùng gáy – vai
- Có thể kèm chóng mặt, mờ mắt nhẹ nếu ảnh hưởng đến thần kinh
🔹 Chẩn đoán
Việc chẩn đoán chủ yếu dựa trên khai thác triệu chứng và khám lâm sàng:
- Xác định đặc điểm đau đầu và mối liên hệ với cổ
- Kiểm tra tầm vận động cổ, độ cứng, điểm đau cơ
- Loại trừ các nguyên nhân khác như đau nửa đầu (migraine), tăng huyết áp
- Có thể chụp MRI hoặc X-quang nếu nghi ngờ tổn thương cấu trúc (thoát vị, hẹp ống sống…)
🔹 Hướng dẫn ban đầu cho người bệnh
- Tránh các tư thế gập cổ kéo dài, đặc biệt khi sử dụng thiết bị điện tử
- Dùng gối phù hợp khi ngủ – không quá cao hoặc mềm
- Nghỉ ngơi khi cơn đau tăng
- Chườm ấm hoặc lạnh có thể giảm đau nhẹ
🔹 Can thiệp không phẫu thuật
Phục hồi chức năng là phương pháp chính, bao gồm:
- Tập kéo giãn nhẹ cơ cổ, vai, gáy
- Tăng cường cơ sâu vùng cổ giúp ổn định cột sống
- Điều chỉnh tư thế trong sinh hoạt – làm việc
- Vật lý trị liệu như nhiệt, xung điện, siêu âm
- Tư vấn giảm căng thẳng, stress nếu có yếu tố tâm lý
🔹 Phẫu thuật?
Hầu hết các trường hợp không cần phẫu thuật. Chỉ khi có tổn thương chèn ép thần kinh nặng hoặc đau kéo dài không đáp ứng điều trị mới cần can thiệp ngoại khoa.
🔹 Tập luyện phục hồi
Sau giai đoạn đau cấp:
- Tập bài cổ sâu (deep neck flexors)
- Tập tư thế đúng khi ngồi, đứng, ngủ
- Tập tăng cường sức mạnh và dẻo dai cơ vùng cổ – vai – gáy
- Kết hợp điều chỉnh cách sử dụng máy tính, điện thoại
🔹 Khi nào cần đi khám?
- Đau đầu kéo dài >1 tuần không giảm
- Có tê tay, yếu chi, chóng mặt nặng
- Đau đầu đột ngột, dữ dội – loại trừ nguyên nhân khác
- Có bệnh nền như tăng huyết áp, tim mạch
🔹 Thêm lưu ý
Đây là loại đau đầu thường gặp, đặc biệt ở người trẻ hay làm việc văn phòng. Hiểu nguyên nhân và luyện tập đúng cách sẽ giúp bạn kiểm soát tốt cơn đau và ngăn tái phát.