(bao gồm cả gãy cổ xương đùi và gãy liên mấu chuyển)
1. Gãy đầu trên xương đùi là gì?
Xương đùi là xương dài nhất và khỏe nhất cơ thể. Phần đầu trên (gần khớp háng) có thể bị gãy khi ngã hoặc chấn thương mạnh – đặc biệt là ở người lớn tuổi, xương yếu (loãng xương).
Có 2 vị trí gãy chính:
- Gãy cổ xương đùi: nằm giữa chỏm xương đùi và phần thân.
- Gãy liên mấu chuyển: nằm giữa hai mấu xương lớn, ngay bên dưới cổ.
📌 Cả hai dạng gãy đều nghiêm trọng, cần can thiệp y tế nhanh chóng.
2. Nguyên nhân
- Té ngã khi đi lại, đặc biệt ở người lớn tuổi
- Tai nạn giao thông, chấn thương thể thao
- Loãng xương làm xương dễ gãy hơn
3. Dấu hiệu nhận biết
- Đau nhiều vùng háng, đùi hoặc mông sau ngã
- Không đứng hoặc đi được
- Chân bên bị gãy có thể ngắn hơn và xoay ra ngoài
- Bầm tím, sưng nề vùng đùi – háng
❗ Gãy xương đùi thường không thể tự đứng lên, cần gọi cấp cứu.
4. Điều trị: cố định xương hay thay khớp?
Tùy vị trí gãy, mức độ lệch và sức khỏe người bệnh:
| Loại gãy | Cách điều trị thường gặp |
|---|---|
| Gãy cổ xương đùi | – Mổ bắt vít nếu gãy ít, người trẻ – Thay khớp háng bán phần hoặc toàn phần nếu gãy nhiều, người lớn tuổi |
| Gãy liên mấu chuyển | – Mổ cố định bằng đinh, nẹp hoặc đinh nội tủy – Ít khi cần thay khớp |
💬 Bác sĩ sẽ chỉ định cách phù hợp nhất với từng người.
5. Sau phẫu thuật: phục hồi và theo dõi
Sau mổ, người bệnh:
- Nằm viện vài ngày
- Tập vận động sớm: co duỗi chân, chống huyết khối
- Vật lý trị liệu hướng dẫn tập đi với khung, nạng
⚠ Nếu thay khớp, cần chú ý tránh các tư thế dễ trật khớp (bác sĩ hoặc kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn).
6. Khi nào nên tái khám?
- Đau nhiều, sốt, sưng nóng quanh vết mổ
- Chảy dịch hoặc chảy máu kéo dài
- Không thể đứng hoặc di chuyển sau vài ngày tập
⏰ Tái khám định kỳ theo lịch hẹn, chụp X-quang để theo dõi liền xương hoặc vị trí khớp nhân tạo.
7. Một số lưu ý
- Ngăn ngừa té ngã bằng cách dùng gậy, dép chống trượt, ánh sáng đủ
- Kiểm tra loãng xương nếu chưa rõ nguyên nhân gãy
- Ăn đủ đạm, canxi và vitamin D