🌿 Đại cương
Phẫu thuật thay khớp háng giúp giảm đau, cải thiện khả năng đi lại và nâng cao chất lượng cuộc sống. Sau mổ, tập luyện đúng cách và đủ thời gian là chìa khóa để khớp phục hồi bền vững.
🗓 Giai đoạn phục hồi & bài tập theo tiến độ
Giai đoạn 1 (0–3 tuần): Khởi đầu nhẹ nhàng
Mục tiêu: Giảm sưng đau, ngừa biến chứng, bắt đầu vận động an toàn.
Bài tập:
- Bơm cổ chân: Nằm ngửa, cử động bàn chân lên xuống hết mức.
🔁 20–30 lần x 3–5 lần/ngày. - Gồng cơ mông: Nằm ngửa, siết cơ mông, giữ 5–10 giây rồi thả lỏng.
🔁 10 lần x 3 hiệp/ngày. - Gồng cơ tứ đầu đùi (ép khoeo): Ấn gối xuống giường, giữ 5 giây, thả lỏng.
🔁 10 lần x 3 hiệp/ngày. - Trượt gót: Gót chân trượt trên giường, gập gối nhẹ, sau đó duỗi thẳng.
🔁 10–15 lần x 3 hiệp/ngày. - Đi lại: Dùng khung hoặc nạng, chịu lực theo hướng dẫn của bác sĩ.
Giai đoạn 2 (4–6 tuần): Tăng vận động & tải lực
Mục tiêu: Tăng tầm vận động, bắt đầu chịu lực nhiều hơn.
Bài tập:
- Dang chân sang ngang: Đứng vịn ghế, đưa chân mổ sang ngang rồi về giữa.
🔁 10–15 lần x 2–3 hiệp/ngày. - Duỗi chân ra sau: Đứng vịn ghế, đưa chân mổ ra sau, giữ 3–5 giây.
🔁 10 lần x 2–3 hiệp/ngày. - Đạp xe tại chỗ: 5–10 phút, không kháng lực, tăng dần thời gian nếu không đau.
- Đi bộ: Tăng dần quãng đường, bước chậm, đều.
Giai đoạn 3 (6–12 tuần): Tăng sức mạnh & bền bỉ
Mục tiêu: Lấy lại sức mạnh cơ, cải thiện thăng bằng và khả năng vận động.
Bài tập:
- Nâng gót: Đứng vịn ghế, nhón gót, giữ 3 giây, hạ xuống.
🔁 10–15 lần x 3 hiệp/ngày. - Bài tập với dây đàn hồi: Dang hoặc duỗi chân có kháng lực nhẹ.
🔁 10–12 lần x 2–3 hiệp/ngày. - Bài tập thăng bằng: Đứng một chân (có vịn), 10–20 giây mỗi lần.
🔁 5–10 lần/ngày. - Đi bộ hoặc đạp xe: 15–20 phút/ngày, tăng dần.
⚠ Cẩn trọng trong 6–12 tuần đầu
Trong thời gian này, khớp mới chưa hoàn toàn ổn định, bạn cần tránh các tư thế có nguy cơ trật khớp:
- ❌ Không gập háng quá 90° (ví dụ: ngồi ghế thấp, cúi buộc dây giày).
- ❌ Không bắt chéo chân khi ngồi hoặc nằm.
- ❌ Không xoay chân mổ vào trong khi đứng, đi, hoặc ngồi.
- ❌ Không ngồi xổm, vặn người đột ngột.
- Khi nằm ngủ, nên đặt gối giữa hai chân để giữ chân ở vị trí an toàn.
- Khi ra khỏi giường, xoay toàn thân thay vì vặn hông.
- Dùng ghế có tay vịn để dễ đứng lên, tránh mất thăng bằng.
Giai đoạn 4 (3–6 tháng): Trở lại sinh hoạt bình thường
Mục tiêu: Hoạt động gần như trước mổ, tùy khả năng và lời khuyên bác sĩ.
Bài tập:
- Đi bộ nhanh, leo cầu thang: Tập thói quen bước đều, không khập khiễng.
- Tập thể thao nhẹ: Bơi, đi bộ đường dài, yoga nhẹ nhàng.
- Bài tập chuyên biệt: Tùy nghề nghiệp và sở thích, tập trung vào kỹ năng cần thiết.
🚨 Khi nào cần đi khám lại (Cờ đỏ)
- Vết mổ sưng đỏ, chảy dịch, đau kèm sốt – nghi nhiễm trùng.
- Đau bắp chân, sưng một bên chân, nóng đỏ – nghi tắc tĩnh mạch sâu.
- Đau dữ dội hoặc nghe tiếng “khục” ở háng – có thể trật khớp.
- Tê yếu chân, mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện.
- Đau tăng dần thay vì giảm.
📈 Tiên lượng
- Sau 6–12 tuần, đa số người bệnh có thể đi lại độc lập.
- Khớp và cơ tiếp tục cải thiện sức mạnh và độ linh hoạt trong 6–12 tháng.
- Tập luyện đều đặn và đúng kỹ thuật giúp kéo dài tuổi thọ khớp nhân tạo.
Xem video: