🧠 Tóm tắt ngắn gọn
Thoái hóa khớp gối là tình trạng khớp gối bị mòn dần theo thời gian. Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, người từng bị chấn thương gối, béo phì hoặc làm việc nặng. Biểu hiện thường gặp gồm đau gối, cứng gối, khó đi lại, lên xuống cầu thang, và gối có tiếng lạo xạo.
📊 1. Tại sao bạn bị thoái hóa khớp gối?
💢 Các yếu tố nguy cơ:
- Tuổi cao: gặp nhiều sau 50 tuổi.
- Giới tính: nữ thường bị nhiều hơn nam.
- Béo phì: cân nặng lớn tạo áp lực lên khớp gối → tăng nguy cơ gấp 7 lần.
- Sai trục chân: chân vòng kiềng (vẹo trong) hoặc chân chữ X (vẹo ngoài) làm lực ép không đều.
- Chấn thương: như đứt dây chằng, rách sụn chêm, đặc biệt ở vận động viên.
- Thói quen xấu: ngồi xổm, quỳ gối nhiều, gập gối quá mức hoặc sai tư thế kéo dài.
🦴 2. Khớp gối bị tổn thương thế nào?
- Sụn khớp bị mòn dần → xương cọ xát gây đau.
- Bao khớp có thể viêm, gây sưng và tràn dịch.
- Xương dưới sụn bị chai cứng hoặc mọc gai xương.
- Cơ quanh khớp yếu đi nếu không vận động đúng cách.
- Khớp lệch trục làm bệnh nặng hơn theo thời gian.
📌 Lưu ý: Khớp gối thường thoái hóa không đều, phổ biến nhất là bên trong gối (gây chân vòng kiềng).
⚠️ 3. Dấu hiệu bạn có thể đang bị thoái hóa khớp gối
| Dấu hiệu | Giải thích ngắn |
|---|---|
| Đau khi đi lại, đứng lâu | Do sụn bị mòn, xương va vào nhau |
| Cứng khớp buổi sáng hoặc sau ngồi lâu | Thường < 30 phút |
| Tiếng lạo xạo khi gập – duỗi gối | Gai xương hoặc mảnh vụn gây ra |
| Gối sưng, tràn dịch | Bao hoạt dịch viêm |
| Cảm giác “sụm gối”, không vững | Cơ tứ đầu đùi yếu |
| Đau tăng khi thời tiết thay đổi | Nhạy cảm với áp suất khí quyển |
🩺 4. Khám và chẩn đoán
- Khám thực thể: bác sĩ kiểm tra dáng đi, trục chân, teo cơ, sưng khớp, tiếng lạo xạo.
- X-quang: cho thấy hẹp khe khớp, gai xương, đặc xương.
- Siêu âm/MRI: trong một số trường hợp đặc biệt.
- Xét nghiệm máu: để loại trừ bệnh khác như viêm khớp dạng thấp, gút…
📌 Lưu ý: Mức độ đau không luôn tương ứng với hình ảnh X-quang.
🧪 5. Phân biệt với các bệnh khác
- Ở người lớn tuổi: cần phân biệt với gút, viêm khớp dạng thấp, nang Baker.
- Ở người trẻ: cần kiểm tra xem có chấn thương, rách sụn chêm, lệch xương bánh chè không.
💊 6. Điều trị: Không chỉ là thuốc
🔹 Giai đoạn đầu:
- Thuốc giảm đau nhẹ: paracetamol, thuốc chống viêm bôi hoặc uống.
- Chườm nóng– lạnh, châm cứu, nghỉ ngơi hợp lý.
- Giảm cân: mỗi 5kg giảm giúp giảm nguy cơ bị thoái hóa khớp đến 50%!
🔹 Tập luyện:
Là biện pháp quan trọng nhất và hiệu quả lâu dài:
| Mục tiêu tập | Bài tập gợi ý |
|---|---|
| Duỗi cơ tứ đầu đùi | Gồng cơ đùi khi nằm, nâng chân thẳng |
| Kéo dãn gân kheo | Gập – duỗi chân nhẹ nhàng khi nằm |
| Tăng sức bền | Đạp xe tại chỗ, đi bộ nhẹ nhàng, bơi |
| Giữ thăng bằng | Đứng một chân, tập với gối mềm |
📹 Video hướng dẫn: https://youtu.be/zX9o7CfusqM
💡 Mẹo: Nếu đang đau nhiều, hãy bắt đầu với bài tập nhẹ (gồng cơ khi nằm), tránh tập khi gối đang sưng nhiều.
🧰 7. Dụng cụ hỗ trợ
- Nạng, gậy, khung tập đi: giúp giảm tải lên khớp.
- Nẹp gối, băng dán bánh chè: hỗ trợ khi lệch trục nhẹ.
- Miếng chêm trong giày: giúp chỉnh trục gối lệch.
- Thay đổi trong nhà: ghế cao hơn, tay vịn, nhà vệ sinh có bệ ngồi cao.
💉 8. Các thủ thuật hỗ trợ
| Thủ thuật | Tác dụng chính | Ghi chú |
|---|---|---|
| Tiêm corticoid nội khớp | Giảm viêm và đau nhanh | Không nên quá 3 lần/năm |
| Tiêm chất nhầy (hyaluronic acid) | Tăng bôi trơn khớp | Tác dụng chậm, vài tuần mới thấy hiệu quả |
| Tiêm PRP (huyết tương giàu tiểu cầu) | Kích thích tái tạo mô | Hiệu quả tốt trong thoái hóa nhẹ–trung bình |
🏥 9. Phẫu thuật – Khi nào cần?
👉 Chỉ khi:
- Đau nhiều, không đáp ứng với điều trị bảo tồn.
- Ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và công việc.
🔧 Các loại phẫu thuật:
- Nội soi làm sạch khớp: lấy mảnh vụn, điều trị rách sụn chêm.
- Chỉnh trục xương: nếu có lệch trục nghiêm trọng.
- Thay khớp gối: toàn phần hoặc một phần, tùy mức độ thoái hóa.
📌 Người bệnh vẫn cần tập luyện trước và sau mổ để phục hồi nhanh hơn!
📚 Tài liệu & liên kết hữu ích
- Giải phẫu khớp gối dễ hiểu: Xem tại đây