🩺 Đại cương
Các cơ hamstring (gân kheo) nằm ở mặt sau đùi, giữ vai trò quan trọng trong việc gập gối, duỗi háng và giữ thăng bằng khi di chuyển. Đây là nhóm cơ rất dễ bị tổn thương, nhất là ở người chơi thể thao, hoặc khi chuyển hướng, tăng tốc đột ngột.
🔍 Nguyên nhân
Tổn thương hamstring thường xảy ra khi:
- Chạy nhanh, đá mạnh hoặc bật nhảy đột ngột.
- Cơ chưa được khởi động kỹ trước khi tập luyện.
- Thiếu sự linh hoạt, hoặc cơ yếu – nhất là mất cân bằng giữa cơ trước và cơ sau đùi.
- Có tiền sử chấn thương trước đó.
⚠️ Triệu chứng
- Đau nhói sau đùi – thường cảm thấy như “rút” hay “bị giật”.
- Bầm tím hoặc sưng vùng sau đùi.
- Yếu khi gập gối, bước đi khập khiễng.
- Nếu nặng, có thể sờ thấy chỗ lõm hoặc khối phồng bất thường ở cơ.
🧪 Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ:
- Khám lâm sàng: kiểm tra vùng đau, sưng, sức cơ.
- Chỉ định siêu âm hoặc MRI nếu nghi rách cơ mức độ cao hoặc đứt gân.
🆘 Hướng dẫn ban đầu
- Nghỉ ngơi và tránh vận động mạnh.
- Chườm lạnh 15–20 phút/lần, mỗi 3–4 giờ trong vài ngày đầu.
- Nâng cao chân và băng ép nhẹ nếu sưng nhiều.
- Dùng nạng nếu đau nhiều khi đi.
🛠️ Phân độ tổn thương
- Độ I: Rách nhẹ vài sợi cơ – đau nhẹ, hồi phục nhanh.
- Độ II: Rách một phần cơ – đau nhiều, có thể sưng và yếu cơ.
- Độ III: Rách toàn phần – rất đau, mất chức năng, cần can thiệp mạnh hơn.
🧘♀️ Can thiệp bảo tồn (không phẫu thuật)
Áp dụng cho đa số trường hợp:
- Vật lý trị liệu từng giai đoạn, bao gồm:
- Giảm đau, chống viêm.
- Kéo giãn nhẹ sau giai đoạn cấp.
- Tăng dần sức mạnh nhóm cơ sau đùi.
- Tập thăng bằng, điều chỉnh tư thế vận động.
- Các bài tập phục hồi thường kéo dài 4–8 tuần.
🔪 Phẫu thuật?
Chỉ định rất hiếm, thường chỉ khi:
- Rách hoàn toàn (độ III), đứt gân cơ hamstring.
- Không cải thiện sau điều trị bảo tồn kéo dài.
- Vận động viên chuyên nghiệp cần hồi phục hoàn toàn chức năng.
💪 Tập luyện phục hồi
Tập luyện cần được thiết kế theo giai đoạn tổn thương:
- Giai đoạn đầu: cử động nhẹ, co cơ tĩnh, kiểm soát đau.
- Trung gian: tăng dần tầm vận động, sức cơ.
- Giai đoạn cuối: bài tập chuyên biệt, mô phỏng động tác thể thao.
Luôn nhớ: không nên vội vàng quay lại hoạt động thể lực mạnh nếu chưa được đánh giá đầy đủ.
🚩 Khi nào nên đi khám?
- Đau dữ dội, không đi được.
- Bầm tím lan rộng hoặc sưng to.
- Có tiền sử tổn thương tái phát nhiều lần.
- Sau 1–2 tuần vẫn không cải thiện.