1. 🧾 Đại cương, định nghĩa
Sụn chêm là hai miếng sụn hình chữ C nằm giữa xương đùi và xương chày, giúp hấp thu lực, ổn định khớp gối, và hỗ trợ chuyển động trơn tru.
Có hai loại:
- Sụn chêm trong (medial meniscus)
- Sụn chêm ngoài (lateral meniscus)
Khi bị rách (đứt), sụn chêm không còn làm tốt chức năng đệm đỡ, dẫn đến đau, kẹt khớp, hoặc thoái hóa khớp về sau.
2. ⚠️ Nguyên nhân
- Vận động mạnh, xoay gối đột ngột
- Chấn thương khi chơi thể thao (đá bóng, cầu lông…)
- Thoái hóa theo tuổi: sụn chêm yếu và dễ rách dù chỉ vận động nhẹ
3. 🩺 Triệu chứng
- Đau nhói ở gối, đặc biệt khi gập gối, ngồi xổm hoặc leo cầu thang
- Sưng nhẹ đến trung bình
- Gối “kẹt” lại, không duỗi/gập trọn vẹn
- Cảm giác lục cục, không chắc chắn
4. 🔬 Chẩn đoán
- Khám lâm sàng: test McMurray, Thessaly…
- MRI (cộng hưởng từ): là tiêu chuẩn vàng để xác định vị trí và mức độ rách
- Nội soi gối (nếu cần): vừa chẩn đoán, vừa can thiệp
5. 🧭 Hướng dẫn ban đầu
Khi nghi ngờ rách sụn chêm:
- Nghỉ ngơi, không gắng sức hay vận động gối mạnh
- Chườm lạnh, băng ép gối, kê cao chân
- Hạn chế leo cầu thang, đi lại nhiều
- Có thể cần nạng hỗ trợ nếu gối đau hoặc lỏng lẻo
6. 🩻 Can thiệp không phẫu thuật
Chỉ áp dụng nếu:
- Rách nhỏ
- Không có triệu chứng nặng
- Bệnh nhân cao tuổi, ít vận động
Biện pháp:
- Thuốc giảm đau – kháng viêm
- Tập vật lý trị liệu: tăng sức mạnh cơ đùi, phục hồi chức năng khớp
- Theo dõi sát tiến triển triệu chứng
7. 🛠 Phẫu thuật
Áp dụng nếu:
- Rách lớn, gây đau nhiều, gối kẹt
- Rách không lành sau điều trị bảo tồn
Hình thức:
- Nội soi khớp gối
- Cắt bỏ phần rách
- Khâu lại sụn chêm (trong một số trường hợp)
⚠️ Lưu ý quan trọng sau mổ khâu sụn chêm:
- Không được chịu trọng lượng lên chân trong 4–6 tuần đầu nếu đã khâu sụn chêm.
- Sử dụng nạng và nẹp gối để giữ vị trí, tránh đè ép vùng tổn thương.
- Bắt đầu tập nhẹ sau vài ngày nhưng phải theo chỉ định cụ thể.
8. 🏃 Tập luyện phục hồi sau mổ
Tùy vào loại can thiệp (cắt hay khâu), chương trình phục hồi sẽ khác nhau:
Nếu cắt sụn chêm:
- Vận động nhẹ ngay từ tuần 1
- Tập cơ đùi, đạp xe sớm
- Trở lại thể thao sau 4–6 tuần
Nếu khâu sụn chêm:
- Không chịu lực 4–6 tuần
- Sau đó mới bắt đầu tăng vận động
- Trở lại thể thao sau ít nhất 3–4 tháng
9. 🚨 Khi nào cần đi khám ngay
- Đau tăng dần, không giảm sau vài ngày nghỉ ngơi
- Gối bị kẹt, không gập/duỗi được
- Cảm giác mất vững khi bước đi
- Gối sưng nhiều, đỏ, nóng
10. 🧩 Khác
- Sụn chêm không có mạch máu ở phần lớn diện tích, nên khả năng tự lành kém
- Việc lựa chọn điều trị cần dựa vào độ tuổi, mức độ hoạt động, vị trí và kiểu rách