Dành cho bệnh nhân và người chăm sóc
1. Thay khớp gối là gì?
Thay khớp gối là phẫu thuật nhằm thay thế phần khớp gối bị hư hỏng bằng bộ phận nhân tạo (gọi là khớp nhân tạo hoặc prothesis). Có hai loại chính:
- Thay toàn bộ khớp gối (Total Knee Replacement – TKR): thay tất cả các phần của khớp gối.
- Thay một phần khớp gối (Partial/Uni-compartmental): chỉ thay phần bên trong hoặc bên ngoài của khớp gối.
2. Khi nào cần thay khớp gối?
Bạn có thể cần thay khớp nếu:
- Khớp gối đau dữ dội và kéo dài, không đáp ứng với thuốc, vật lý trị liệu, hoặc giảm cân.
- Đi lại khó khăn, ảnh hưởng giấc ngủ, công việc, sinh hoạt.
- Đã thử các biện pháp khác nhưng không cải thiện.
3. Nguyên nhân phổ biến
- Thoái hóa khớp (Osteoarthritis): nguyên nhân thường gặp nhất, do sụn khớp bị mòn theo thời gian.
- Viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid Arthritis): ít gặp hơn, hiện được kiểm soát tốt hơn bằng thuốc.
- Các chấn thương cũ, nhiễm trùng khớp, hoại tử xương, bệnh gút…
4. Có cách nào ngăn ngừa phẫu thuật?
Trong giai đoạn đầu, có thể trì hoãn thay khớp bằng:
- Giảm cân nếu thừa cân.
- Tập thể dục nhẹ nhàng (đi bộ, đạp xe, bơi…).
- Tăng cường cơ bắp chân (tập cơ tứ đầu đùi).
- Sử dụng gậy hỗ trợ đi lại đúng cách.
- Thuốc giảm đau và vật lý trị liệu.
5. Chuẩn bị trước mổ
Trước mổ bạn sẽ được:
- Làm các xét nghiệm máu, nước tiểu, điện tim…
- Kiểm tra bệnh nền: tim mạch, tiểu đường, thừa cân, nhiễm trùng…
- Được tư vấn gây mê (mê toàn thân hoặc tê tuỷ sống).
- Hướng dẫn về quá trình mổ và phục hồi sau mổ.
6. Phẫu thuật diễn ra thế nào?
- Bác sĩ rạch da phía trước gối, đưa xương bánh chè sang một bên.
- Bào bỏ phần xương hư, gắn khớp nhân tạo làm bằng kim loại và nhựa đặc biệt.
- Ca mổ thường kéo dài 1–3 tiếng.
- Một số ca có thể thực hiện với vết mổ nhỏ hơn (ít xâm lấn).
7. Sau mổ cần chăm sóc gì?
- Bạn cần tập vật lý trị liệu sớm, thường trong vòng 1–2 ngày sau mổ.
- Tập đi lại với khung/walker, sau đó chuyển sang gậy.
- Chăm sóc vết mổ sạch sẽ, phòng nhiễm trùng.
- Dùng thuốc giảm đau theo chỉ định.
- Có thể cần người hỗ trợ vài tuần đầu.
8. Phục hồi có nhanh không?
- Đa số bệnh nhân hồi phục tốt sau 6–12 tuần.
- Bạn có thể lái xe sau 6 tuần (tuỳ người).
- Đi bộ nhẹ nhàng, leo cầu thang, đạp xe tại chỗ thường được khuyến khích.
💡 Tập đều đặn theo hướng dẫn của chuyên viên phục hồi chức năng là chìa khoá giúp bạn trở lại cuộc sống bình thường.
9. Khớp nhân tạo giữ được bao lâu?
- Khoảng 80–85% khớp gối nhân tạo có thể sử dụng trên 25 năm.
- Duy trì cân nặng hợp lý và tránh vận động quá sức giúp kéo dài tuổi thọ khớp.
10. Biến chứng có thể gặp
- Đau, sưng, cứng khớp (cần tập vận động sớm để tránh dính khớp).
- Nhiễm trùng vết mổ hoặc khớp nhân tạo (hiếm nhưng nghiêm trọng).
- Huyết khối tĩnh mạch sâu (cần mang vớ y khoa, dùng thuốc phòng ngừa).
- Tổn thương dây thần kinh, mạch máu (hiếm).
- Sẹo đau hoặc mất cảm giác da quanh sẹo.
11. Khi nào cần đi khám lại ngay?
👉 Gặp bác sĩ nếu bạn có các dấu hiệu sau:
- Sốt cao, lạnh run.
- Vết mổ sưng tấy, chảy dịch, đỏ nhiều.
- Đau tăng lên hoặc không thể cử động chân.
- Khó thở, đau ngực (nguy cơ thuyên tắc phổi).
- Đau bắp chân, chân sưng to (nguy cơ huyết khối).
Lưu ý cho người bệnh
✔ Tập luyện đúng cách – Không nóng vội.
✔ Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và chuyên viên PHCN.
✔ Tái khám đúng lịch và thông báo mọi bất thường.
✔ Sống tích cực, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn.