1. 📌 Đại cương – Viêm dính bao khớp vai là gì?
Viêm dính bao khớp vai (hay còn gọi là đông cứng khớp vai, frozen shoulder) là tình trạng đau và cứng khớp vai kéo dài, làm giảm đáng kể khả năng cử động, nhất là khi giơ tay lên hoặc đưa tay ra sau.
Khớp vai bình thường có bao khớp lỏng lẻo giúp vai xoay linh hoạt. Khi bị viêm dính, bao khớp bị dày lên và dính lại, khiến vai “bị đóng băng” cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.
2. ❓Nguyên nhân
Phần lớn trường hợp không rõ nguyên nhân (tự phát). Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ gồm:
- Người bị tiểu đường (tỷ lệ cao gấp 2–4 lần)
- Bất động vai kéo dài (do gãy tay, đột quỵ, mổ ngực…)
- Sau chấn thương vai hoặc phẫu thuật
- Một số bệnh: rối loạn tuyến giáp, Parkinson…
3. ⚠️ Triệu chứng
Quá trình thường diễn ra theo 3 giai đoạn:
| Giai đoạn | Đặc điểm |
|---|---|
| 1. Đau (3–6 tháng) | Đau âm ỉ vùng vai, tăng khi vận động hoặc về đêm |
| 2. Cứng (4–12 tháng) | Vai ngày càng khó cử động, nhất là đưa tay lên hoặc ra sau |
| 3. Phục hồi (6–24 tháng) | Đau giảm dần, tầm vận động dần cải thiện |
👉 Một số người có thể không phục hồi hoàn toàn nếu không tập đúng cách.
4. 🧪 Chẩn đoán
- Dựa vào khám lâm sàng: giới hạn rõ rệt cả vận động chủ động và thụ động (tự giơ tay hoặc người khác nâng hộ đều khó).
- Loại trừ các nguyên nhân khác: tổn thương gân, gãy xương, vôi hóa, viêm khớp…
- Có thể cần siêu âm, X-quang hoặc MRI nếu nghi ngờ bệnh khác.
5. 🧭 Hướng dẫn ban đầu
Ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ:
✅ Không nên bỏ mặc hoặc tránh cử động vai.
✅ Không nên quá sợ đau, hãy duy trì vận động nhẹ nhàng trong giới hạn chịu được.
✅ Không nên chích nhiều lần hoặc lạm dụng thuốc giảm đau khi chưa có chỉ định.
✅ Có thể dùng:
– Chườm ấm hoặc lạnh tùy giai đoạn
– Giảm đau (paracetamol, thuốc kháng viêm nếu cần)
6. 💪 Điều trị không phẫu thuật
Đây là hướng điều trị chính, ưu tiên trước tiên.
🔹 Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng:
- Tập giãn khớp vai theo tiến độ từ nhẹ đến mạnh, dưới sự hướng dẫn chuyên môn.
- Kéo giãn bao khớp – gân vai
- Chườm nhiệt – điện xung – sóng ngắn hỗ trợ giảm đau
- Tập trong nước ấm nếu có điều kiện
👉 Tập đều mỗi ngày có thể rút ngắn thời gian phục hồi rõ rệt.
🔹 Thuốc:
- Paracetamol, NSAIDs giảm đau
- Corticoid (uống hoặc tiêm trong khớp) – nên giới hạn và cân nhắc kỹ
7. 🔪 Khi nào cần phẫu thuật?
Chỉ định khi:
- Đã tập đầy đủ ít nhất 6 tháng mà vai vẫn không cải thiện
- Đau và giới hạn vận động ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt
- Có chỉ định chuyên biệt của bác sĩ chỉnh hình
🎯 Các phẫu thuật thường gồm:
- Phẫu thuật nội soi giải phóng bao khớp
- Dưới mê: kéo giãn – làm đứt dính khớp
8. 🏋️♀️ Tập luyện phục hồi sau phẫu thuật
- Bắt đầu sớm sau mổ để tránh dính trở lại
- Gồm các bài:
- Lắc con lắc (pendulum)
- Giơ tay lên tường
- Dùng gậy tự hỗ trợ nâng tay
- Dùng ròng rọc, thun kháng lực…
📆 Nên có kế hoạch cụ thể trong 3–6 tháng sau mổ.
9. 🚨 Khi nào cần đi khám sớm?
- Đau vai dữ dội, không cải thiện sau vài tuần
- Không giơ tay lên được hoặc đưa tay ra sau (gãi lưng, cài áo…)
- Vai đau về đêm, mất ngủ
- Tiền sử tiểu đường, chấn thương, hoặc mổ vùng vai/ngực
10. ℹ️ Khác
- Viêm dính khớp vai không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống nếu không điều trị đúng cách.
- Việc tập luyện cần kiên trì – không nóng vội – không bỏ cuộc
- Không nên so sánh hai bên vai, vì bên tổn thương phục hồi chậm hơn.